فریال مستوفی
عضو اتاق بازرگانی ایران
نهادهای تصمیم سازاقتصادی غیردولتی دربسیاری از کشورها فعالند و سابقه چند صدساله دارند، اما درایران موضوع تفاوت اساسی دارد.
درکشورما، می‌توان این نهادهای بالقوه را مشاهده کرد، اما به فعلیت رسیدن آنها داستان دیگری دارد. هم اکنون اتاق بازرگانی طبق قانون، مشاور قوای سه گانه است. علاوه براین، دربخش کارشناسی اقتصاددانان تشکل‌های متعددی مانند انجمن اقتصاددانان ایران شکل داده‌اند. این نهادها درطول سال‌های فعالیت خود به‌صورت مستمر درخصوص مسائل و مشکلات روز و همچنین ترسیم نقشه آینده اقتصاد، پروژه‌های مطالعاتی بسیاری انجام داده‌اند و درخصوص مسائل روز نیز نظرکارشناسی خود را به گوش مسئولان اجرایی کشور رسانده‌اند.
بنابراین هرچند درکشورما، همانند انگلیس نهادی مانند «کلوپ اقتصاد سیاسی» نداریم، ولی ظرفیت‌های بسیاری وجود دارد. این درحالی است که مشکل اصلی درکشور اولویت نداشتن اقتصاد است؛ دربسیاری از کشورها، سیاست درخدمت اقتصاد است، اما درایران همواره اقتصاد تحت تأثیر سیاست بوده و به‌عنوان اولویت به رسمیت شناخته نشده است.
از سوی دیگر، با نگاهی به جایگاه و سهم و نقش مشاوران درایران می‌توان دلیل شکل نگرفتن چنین نهادی را دریافت. هم اکنون دربخش دولتی و خصوصی مشاوران بسیاری فعال هستند، ولی مسأله این است که درفرهنگ سازمانی مشاور و مشاوره پذیرفته نیست. درواقع ایران، کشوری رئیس محور است و مشاوران سعی می‌کنند نظراتی را که مورد نظر رئیس مربوطه است بیان کنند. بنابراین حتی اگر چنین نهاد منسجمی درکشور به وجود می‌آمد کارایی لازم را نداشت و تنها یک نهاد به صدها نهاد موجود درکشور افزوده می‌شد،حتی مشاورانی که نظر کارشناسی خود را ارائه می‌کنند، نمی‌توانند تأثیری درتصحیح سیاست‌های اقتصادی داشته باشند، چراکه حرف آنها شنیده نمی‌شود یا به‌ کار گرفته نمی‌شود که نمونه‌های بسیار زیادی دراین زمینه وجود دارد. هم اکنون درکشوراقتصاددانان و فعالان خصوصی با تجربه‌ای داریم که اگر دولت و حاکمیت بخواهند براحتی می‌توانند از ظرفیت کارشناسی آنها بهره ببرند. متأسفانه گوش شنوایی وجود ندارد.
بدین ترتیب یکی از ریشه‌های عدم شکل‌گیری چنین نهادهای تصمیم ساز دربخش غیردولتی دامنه تأثیرگذاری آن است. زمانی که این نهادها قدرت تأثیرگذاری درفرایند تصمیم سازی‌ها را ندارند، انگیزه‌ای نیز برای تشکل آنها وجود ندارد.
ازسوی دیگر، همانگونه که اشاره شد به‌ دلیل اولویت نبودن اقتصاد، مکتب و روش اقتصادی خاصی درکشور مورد اجماع نیست و برهمین اساس، هردولتی با نگاه خود به اقتصاد می‌نگرد. این باعث می‌شود به‌دلیل ثابت نبودن مسیرحرکتی اقتصاد ایران، ارائه مشاوره و راهکار ازسوی نهادهای غیردولتی بسیار دشوارشود. درکشورهایی که دارای چنین نهادهایی هستند، حداقل برنگاه اقتصادی اتفاق نظر وجود دارد، اما درایران ملغمه‌ای ازاقتصاد آزاد، دولتی و... داریم.

گروه اقتصادی| رئیس جمهوری با بیان اینکه مردم به‌خاطر مشکلات ناشی از خشکسالی و کم آبی هرچقدر ناراحت باشند، حق دارند، گفت: لحظه‌ای نیست که دولت به فکر مردم نباشد؛ تا ساعت آخر در قبال مردم مسئولیت داریم و با همه توان در خدمت مردم هستیم.
حسن روحانی در مراسم افتتاح طرح‌های ملی وزارت جهاد کشاورزی در هشتاد و دومین برنامه پویش تدبیر و امید برای جهش تولید گفت: امیدوارم در بخش بسیار مهم کشاورزی همه مسئولان بتوانند گام‌های بیشتری در دولت بعد بردارند. کارنامه این دولت، کارنامه قابل قبولی است که امروز به مردم ارائه می‌شود.
 رئیس جمهوری با اشاره به آمار ارائه شده از سوی وزیر جهاد کشاورزی گفت: آمار و ارقامی که وزیر اعلام کردند نشان می‌دهد کشاورزان، مسئولان کشاورزی، مهندسان و همه تلاشگران در بخش کشاورزی و آب  و وزارت نیرو در مجموع کار عظیم و بزرگی را به انجام رساندند که محصول آن را مردم در زندگی خود و در خودکفایی و خوداتکایی مشاهده می‌کنند.رئیس دولت تدبیر وامید افزود: وقتی به بحث مسکن می‌رسیم نباید خاک کشاورزی را از بین ببریم و باید مسکن را در جایی بسازیم که مناسب است. مراتع و جنگل‌ها باید حراست شود و خاک از بین نرود.
روحانی گفت: دولت در این ۸ سال در بخش کشاورزی کارهای خوبی انجام داده است که در بعضی از زمینه‌ها به خودکفایی رسیدیم. اگر شرایط آب و هوایی نرمال باشد و در خشکسالی نباشیم با کارهایی که در جهت مکانیزه شدن بخش‌های کشاورزی انجام شده در بعضی از محصولات کشاورزی مثل گندم و برنج و شکر خودکفا می‌شویم یعنی در این سه محصول در شرایط نرمال، کشور می‌تواند روی پای خود بایستد.
رئیس دولت تدبیر و امید گفت: در شرایط خشکسالی متأسفانه نمی‌توانیم خوداتکا باشیم به‌دلیل اینکه بخش بزرگی از زمین‌های کشاورزی ما دیم است. اگر همه زمین‌های کشاورزی ما آبی بود و سدهای ما هم به اندازه کافی آب داشت، شاید خیلی دچار تنش نمی‌شدیم.
شرایط سخت امسال
روحانی افزود: متأسفانه امسال شرایط بسیار سختی را می‌گذرانیم. در ۵۰ سال گذشته چنین خشکسالی تقریباً کم‌نظیر است به‌طوری که امسال نسبت به سال گذشته بیش از ۵۲ درصد کاهش بارندگی داریم. به‌همین دلیل هم در مسأله آب و هم در مسأله برق دچار مشکل شدیم و مردم عزیز ما در خوزستان و در بسیاری از استان‌های جنوبی در دام و کشاورزی در شرایط کم‌آبی دچار مشکل شدند. وی افزود: مردم خوزستان با وجود اینکه توصیه ما این بوده که در آنجا برنجکاری نشود اما سال‌هاست برنجکاری هم انجام می‌دهند که خود آن هم مزید بر علت شده و همه اینها دست به دست هم داده و مردم در سختی قرار گرفتند.
رئیس جمهوری بیان کرد: مصوبات بسیار خوبی در دولت داشتیم برای اینکه این مشکل را فعلاً برای مردم عزیز خوزستان حل کرده و جبران خسارت بکنیم. جاهایی که باید آبرسانی شود، آبرسانی انجام گیرد.مردم هرچقدر ناراحت باشند، حق دارند.
وی ادامه داد: دولت لحظه‌ای نیست که به فکر مردم نباشد و اگر جایی خشکسالی مردم را آزار می‌دهد، جایی اگر زلزله یا سیل است، ما همه توانمان را به‌کار می‌گیریم. گاهی وقت‌ها توان ما به اندازه خسارت‌های مردم نیست و گاهی با تأخیر مواجه می‌شود، من خدمت مردم عزیز عرض می‌کنم که دولت با همه توان در خدمت مردم است.رئیس جمهوری تصریح کرد: برای من و همه وزیران و همه مسئولان هیچ تفاوتی نمی‌کند که هفته‌های آخر دولت یا هفته اول است. ما تا ساعت آخر مسئولیم و بار مسئولیت بر دوش ما است و باید تلاش کنیم، ساعتی هم که تحویل دولت بعدی دادیم، دولت بعدی مسئولیت می‌پذیرد و همه باید دولت بعدی را یاری کنیم زیرا بدون یاری و کمک مردم کار پیش نمی‌رود.
وی با بیان اینکه اراضی تحت‌ آبیاری مدرن امروز تقریباً دو برابر شده است، گفت: یک میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار به زمین‌های مجهز به آبیاری نوین اضافه شده است. یعنی از دو میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار آبیاری نوین، تقریباً نصف آن در دولت یازدهم و دوازدهم انجام شده است.
رئیس دولت تدبیر و امید با بیان اینکه ما ۹۷ میلیون تن محصول کشاورزی داشتیم و امروز حدود ۱۳۰، ۱۳۳ میلیون تن محصول کشاورزی داریم، گفت: البته دولت تلاش کرده کشاورزی را مکانیزه کند، ما نمی‌توانیم با کشاورزی سنتی غذای مورد نیاز مردم را در اختیار آنها قرار دهیم و کشاورزی باید از سنتی به صنعتی تبدیل شده و با فناوری‌های نوین همراه شوند. وی ادامه داد: ساخت شهرک‌های کشاورزی یکی از کارهای بسیار ارزشمندی است که این شهرک‌ها در دولت یازدهم و دوازدهم شروع شده و انجام گرفته و امروز شهرک‌های بسیاری را در استان‌های مختلف افتتاح کردیم.رئیس جمهوری با اشاره به اقدامات دولت در بخش آبزیان اظهار کرد: در بخش ماهیان در دریا در دولت یازدهم و دوازدهم ترویج و سرمایه‌گذاری شد و مردم تشویق شدند و ما از شرکت‌های خارجی کمک گرفتیم و امروز روی پای خودمان ایستاده‌ایم و خودکفا شدیم.
روحانی با اشاره به‌ آمار ارائه شده از سوی وزیر جهاد کشاورزی گفت: در سراسر کشور مخصوصاً در خوزستان، ایلام، کرمانشاه در منطقه غرب کشور و در سیستان و بلوچستان و گلستان کارهای زیادی انجام شده است. رئیس دولت تدبیر و امید با اشاره به اقدامات دولت در احداث کانال‌های پایاب سدها گفت: کانال‌های دسته اول و دوم را وزارت نیرو و کانال‌های دسته سوم و چهارم را وزارت جهاد کشاورزی اجرا می‌کند و در کانال‌کشی، زهکشی و مدرن شدن آبیاری در مجموع ۶۱۸ هزار هکتار تحت پوشش قرار گرفته است.وی در ادامه گفت: رهبری که در ۱۸ سال پیش به خوزستان سفر کرده بودند دستور احیا و تجهیز ۵۵۰ هزار هکتار زمین را دادند که پیشرفتی آنچنان نداشت اما از دولت یازدهم شروع به کار کردیم. ۲۹۵ هزار هکتار زمین در خوزستان و ایلام، ۴۶ هزار هکتار طرح در سیستان و بلوچستان و حدود صدهزار هکتار در گلستان و ۱۲۷ هزارهکتار در منطقه غرب کانال کشی و زهکشی و تجهیز شد که کار بسیار بزرگی انجام گرفته که کشاورزی صنعتی شود.روحانی افزود: مردم بدانند دارایی کشاورزان افزوده شده است. ارزش و قیمت زمین آنها با کانال کشی و زهکشی‌ای که شده است 10تا 12 برابر شده است بنابراین هم ثروت و هم محصولات آنها بیشتر شده و هم باعث صرفه‌جویی در آب شده است. رئیس جمهوری افزود: در این دوران کرونا حس کردیم که ارزش محصولات کشاورزی بسیار بالا است. کشورهای صادرکننده الان کمتر محصولات خود را صادر می‌کنند. قیمت محصولات کشاورزی در دنیا حدود ۶۰ درصد افزایش پیدا کرد بنابراین این کاری که امروز در زمینه کشاورزی شده بسیار مهم است. امیدواریم همین روند در دولت سیزدهم ادامه پیدا کند که مردم شاهد ثمره کار خوداتکایی و خودکفایی در بخش کشاورزی باشند.
اجرای ۶۱۸ هزار هکتار عملیات زیربنایی آب و خاک
کاظم خاوازی، وزیر جهاد کشاورزی نیز در مراسم افتتاح طرح‌های وزارت جهاد گفت: در مجموع در ۸ سال دولت تدبیر و امید، ۶۱۸ هزار هکتار عملیات زیربنایی در بخش آب و خاک انجام شده است در حالی که از ابتدای انقلاب تا سال ۹۲، حدود ۴۰۰ هزار هکتار عملیات زیربنایی در بخش آب و خاک انجام شده بود.
خاوازی در رابطه با پروژه‌های صنایع غذایی و تبدیلی اظهار کرد: در این بخش در سال ۹۲، کل ظرفیت فرآوری، بسته‌بندی و نگهداری مواد غذایی ۳۲ میلیون تن بود که در حال حاضر به ۷۲ میلیون تن رسیده است و این اقدام در کاهش ضایعات، نگهداری و صادرات نقش بسیار مهمی دارد.وی افزود: ظرفیت سردخانه‌های نگهداری مواد غذایی بالای صفر در سال ۹۲، ۷۵۰هزار تن بود که این رقم به ۴ میلیون تن ظرفیت رسیده است که به کشاورزان برای توسعه صادرات و نگهداری از محصولات کمک می‌کند.
خاوازی با اشاره به پروژه‌های شهرک‌های کشاورزی تصریح کرد: شهرک‌های کشاورزی مولود دولت تدبیر و امید است و در نیمه دوم سال ۹۲ اجرای آن در هیأت دولت مصوب شده است و امروز ۲۹۵ شهرک کشاورزی در کشور احداث شده که در زمینه گلخانه، شیلات و دامپروری فعالیت می‌کنند.
خاوازی در رابطه با پرورش ماهی در دریا گفت: پرورش ماهی در دریا پیش از دولت تدبیر و امید در کشور وجود نداشت و در دولت یازدهم و دوازدهم شکل گرفت و امروز نزدیک به ۱۳ هزار تن ظرفیت این نوع تولید را در کشور داریم و با افتتاح پروژه‌های جدید ۲هزار و ۶۰۰ تن به ظرفیت تولید ماهی در دریا اضافه خواهد شد. تولید ماهیان زینتی بسیار اشتغال‌زا است و صادرات ما در این زمینه در این ۸سال تقریباً ۸ برابر شده است.

بهره‌برداری از ۵۸۵ طرح

در هشتاد و دومین هفته پویش ملی تدبیر و امید برای جهش تولید، ۵۸۵ طرح وزارت جهاد کشاورزی با سرمایه‌گذاری بیش از ۱۱ هزار و ۷۰۳ میلیارد تومان و اشتغالزایی ۲۴ هزار و ۱۳۴ نفر در حوزه‌های آب و خاک، صنایع تبدیلی و غذایی، شیلات و شهرک‌های کشاورزی با فرمان حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر حسن روحانی رئیس جمهوری از طریق ویدیوکنفرانس به بهره‌برداری رسید. ۳ طرح آب و خاک به مساحت ۶۶ هزار هکتار در اراضی سطح کشور، ۴۴۳ طرح صنایع تبدیلی و غذایی، ۱۱۸ واحد گلخانه‌ای و ۷ طرح زیربنایی در شرکت شهرک‌های کشاورزی کشور و همچنین ۱۴ طرح آبزی پروری و زیربنایی شیلات در استان‌های هرمزگان، بوشهر، قزوین و سیستان و بلوچستان از جمله طرح‌ها و پروژه‌هایی است که روز گذشته با فرمان رئیس‌جمهوری در سراسر کشور بهره‌برداری رسمی آنها آغاز شد.